Κατάθλιψη: αίτια και αντιμετώπιση
Στην κατάθλιψη τα συμπτώματα που υπάρχουν είναι πέντε ή παραπάνω από τα παρακάτω για μια συνεχή περίοδο δύο εβδομάδων (τα οποία αντιπροσωπεύουν μεταβολή από το προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας):
- καταθλιπτική διάθεση
- μείωση του ενδιαφέροντος ή της άντλησης ευχαρίστησης από όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες
- σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους
- αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν καθημερινά
- ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση
- κόπωση ή αίσθημα απώλειας ενεργητικότητας
- αίσθημα αναξιότητας ή υπέρμετρης ή απρόσφορης ενοχής
- μείωση της ικανότητας σκέψης ή συγκέντρωσης ή αναποφασιστικότητα
- επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου
Τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα χρειάζεται να είναι η καταθλιπτική διάθεση ή η μείωση του ενδιαφέροντος από δραστηριότητες.
Η πιθανότητα νόσησης για τις γυναίκες είναι 10-25% ενώ για τους άνδρες είναι 5-12%. Οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι η κληρονομικότητα είναι στοιχείο που επηρεάζει τις πιθανότητες νόσησης. Άλλος παράγοντας ο οποίος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της νόσου είναι τα ψυχοπιεστικά γεγονότα ζωής τα οποία συχνά προηγούνται της κατάθλιψης. Ένα ψυχοπιεστικό γεγονός όπως η απώλεια γονέα πριν από την ηλικία των έντεκα ετών μπορεί να προκαλεί μόνιμη νευρωνική μεταβολή η οποία προδιαθέτει το άτομο στην κατάθλιψη.
Έχει βρεθεί ότι εξίσου σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της κατάθλιψης παίζει ο τρόπος που ο ασθενής βλέπει τον εαυτό του, τον κόσμο και το μέλλον. Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από αρνητική θεώρηση του εαυτού, του κόσμου και του μέλλοντος. Επίσης, η <em>μαθημένη αβοηθησία </em>είναι μια στάση που εμποδίζει το άτομο από το να προχωρήσει στη δράση στη ζωή του και συναντάται συχνά στα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη στο 70-80% των περιπτώσεων. Η ψυχοθεραπεία με ή χωρίς φαρμακοθεραπεία καθιστούν τους τρόπους αντιμετώπισης της κατάθλιψης. Μετά την αξιολόγηση του περιστατικού και σε συνεννόηση με τον ασθενή καθορίζεται η κατάλληλη θεραπεία. Στην ψυχοθεραπεία στόχος είναι ο έλεγχος και η διόρθωση των αρνητικών γνωσιών, η διόρθωση των χρόνιων διαστρεβλώσεων της σκέψης που οδηγούν στην κατάθλιψη, και ειδικά της γνωσιακής τριάδας των αισθημάτων αβοηθησίας και απελπισίας για τον εαυτό του, τον κόσμο και το μέλλον.
Εάν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο πάσχει από κατάθλιψη μπορείτε να το βοηθήσετε με τους εξής τρόπους:
-Καταρχήν είναι σημαντικό να ενημερωθείτε για τα συμπτώματα, τα αίτια, τους τρόπους αντιμετώπισης και για το πόσο σημαντικό είναι να βοηθηθεί από ειδικό. Η κατάθλιψη δεν είναι μια απλή νόσος που περνά εύκολα αλλά αντιθέτως ένα πραγματικό πρόβλημα που εάν δεν αντιμετωπισθεί σωστά και εγκαίρως τις περισσότερες φορές διαρκεί περισσότερο από ότι θα διαρκούσε με την υποστήριξη από ειδικό. Χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη έχει έντονες επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της ζωής του ασθενή.
-Ακούστε αυτό που έχει να σας πει ο ασθενής ώστε να νιώσει ότι κάποιος τον κατανοεί χωρίς όμως να κρίνετε ή να συμβουλεύετε. Η τελευταία στάση συχνά οδηγεί τον ασθενή στην απομόνωση δεδομένου ότι θεωρεί ότι δεν τον καταλαβαίνει κανείς.
-Ο καταθλιπτικός ασθενής έχει την τάση να υποτιμά οτιδήποτε τον χαρακτηρίζει, από την εμφάνισή του, την απόδοσή του στην εργασία του μέχρι και τη συμπεριφορά του εν γένει. Θα βοηθήσει αν του θυμίσετε τα καλά του και το πόσο σημαντικός είναι για εσάς και τους άλλους ανθρώπους γύρω του.
-Ρωτήστε εάν χρειάζεται βοήθεια σε πρακτικά ζητήματα όπως τα ψώνια ή την πληρωμή λογαριασμών.
-Βοηθήστε τον στη δημιουργία ενός συγκεκριμένου προγράμματος για κάθε μέρα.
-Παροτρύνετέ τον να ξεκινήσει θεραπεία με ειδικό.
-Ρωτήστε τον εάν θέλει να πάτε μαζί μια βόλτα ή να κάνετε κάποια άλλη δραστηριότητα μαζί (σινεμά, τρέξιμο κ.λπ.)
-Να έχετε υπομονή: κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός με αποτέλεσμα να απαιτείται για τον καθένα διαφορετικό χρονικό διάστημα ίασης και συγκεκριμένη θεραπεία.
Τέλος, εάν το αγαπημένο σας πρόσωπο μιλήσει για αυτοκτονία είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε άμεσα σε ειδικό για βοήθεια. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ο αυτοκτονικός ιδεασμός κάτι που ‘απλά αναφέρει’ ή που ‘δεν εννοεί’. Κάθε αναφορά αυτού του τύπου είναι οπωσδήποτε κραυγή για βοήθεια και κάτι που πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη.