Πολλοί ασθενείς συχνά χρησιμοποιούν διάφορες ουσίες για να «θεραπεύσουν» την ανησυχία που βιώνουν, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ, των βενζοδιαζεπινών και των ναρκωτικών.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η σχέση μεταξύ της χρήσης ουσιών - ναρκωτικών και αγχώδους διαταραχής είναι αρκετά περίπλοκη και χαρακτηρίζεται συχνά από έναν εναλλασόμενο συνδυασμό πολλών παραγόντων.
Έρευνες σε οικογένειες έχουν δείξει ότι το αλκοόλ χρησιμοποιείται συχνά σαν «αυτο-θεραπεία» για την αντιμετώπιση της αγοραφοβίας ή της κοινωνικής φοβίας. Αντίστοιχα, έχει βρεθεί ότι οι κρίσεις πανικού και η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή ακολουθούν το ίδιο μοτίβο κατανάλωσης αλκοόλ. (Kushner MG, Sher KJ, Beitman BD, 1990) Από την άλλη, η αυξανόμενη ένταση των συμπτωμάτων του άγχους μπορεί να είναι αποτέλεσμα στερητικών συμπτωμάτων ειδικά από τη χρήση αλκοόλ, ηρεμιστικών χαπιών, οπιούχων και λοιπών ναρκωτικών. Επίσης, η μακρόχρονη χρήση κοκαίνης προκαλεί συμπτώματα χρόνιου άγχους.
Πολλοί ασθενείς συχνά χρησιμοποιούν διάφορες ουσίες για να «θεραπεύσουν» την ανησυχία που βιώνουν, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ, των βενζοδιαζεπινών και των ναρκωτικών. Αρχικά, κάποιοι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα άγχους και κρίσεις πανικού και κατά συνέπεια ξεκινούν την χρήση ουσιών για να αποφύγουν αυτά τα συμπτώματα. Με το πέρασμα του χρόνου, τα συμπτώματα του άγχους δεν εκλαμβάνονται ως άγχος αλλά ως ο παράγοντας που οδηγεί στην επιθυμία για χρήση, ο οποίος υποκινεί (και δικαιολογεί) τη συνεχόμενη χρήση της ναρκωτικής ουσίας από το άτομο.
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να υπάρξει μια μακρά περίοδος «στερητικών συμπτωμάτων» που σε πολλούς ασθενείς χαρακτηρίζεται από ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Είναι φανερό ότι πολλά άτομα που απέχουν από τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών αναπτύσσουν έντονα συμπτώματα άγχους, τα οποία δεν είχαν εμφανιστεί ποτέ πριν από την περίοδο της χρήσης. Παρόλο που δεν έχε διευκρινιστεί ακόμα γιατί η ανάπτυξη των συμπτωμάτων αυτών διαφέρει τόσο από άτομο σε άτομο, μπορούμε να υποθέσουμε ότι καθορίζεται εν μέρει τόσο από την προυπάρχουσα ψυχοπαθολογία, όσο και από την προσωπικότητα του ατόμου και την διάρκεια της χρήσης. Φυσικά, τα άμεσα συμπτώματα στέρησης μπορεί να συμπεριλαμβάνουν το έντονο άγχος που μπορεί να επισπεύσει την εμφάνιση διαφόρων ψυχιατρικών συμπτωμάτων ιδιαίτερα σε άτομα που έχουν προδιάθεση να παρουσιάσουν ψυχιατρικές παθήσεις όπως η ψύχωση ή οι αγχώδεις διαταραχές.
Καθώς τα συμπτώματα άγχους μπορεί να εξασθενήσουν, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε προσεκτικά τις αιτίες, ώστε να καθοριστεί η θεραπεία. Μετά την αποτοξίνωση, είναι απαραίτητη μια περίοδος παρατήρησης των συμπτωμάτων μέσα από ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία.
Στους ασθενείς, οι οποίοι είναι εθισμένοι σε αλκοόλ και ναρκωτικές ουσίες, τα συμπτώματα έντονου άγχους (άσχετα με την αιτιολογία), συνδέονται συχνά με έντονη επιθυμία για χρήση. Κατά την διάρκεια της αποχής από τη χρήση και της θεραπείας επομένως είναι σημαντικό να ενθαρρύνονται οι ασθενείς να αναγνωρίζουν αυτά τα συμπτώματα άγχους καθώς και να τα διαχωρίζουν από την έντονη επιθυμία για υποτροπή. Ωστόσο, αν το έντονο άγχος παραμένει, είναι πιθανό να απαιτείται μια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, πάντα μετά από διάγνωση ψυχιάτρου. Βέβαια, είναι σημαντικό να αποφεύγεται η χρήση βενζοδιαζεπινών γιατί ενισχύουν την διαδικασία της εξάρτησης.
