Χαρακτηρίζεται από μια έντονη συναισθηματική απορρύθμιση που δημιουργεί ένα σύνθετο και δυσλειτουργικό σύμπλεγμα συμπτωμάτων που δημιουργεί τις ακόλουθες μορφές απορρύθμισης: αστάθεια στη ρύθμιση του συναισθήματος (συναισθηματική), δυσκολίες στον έλεγχο των παρορμήσεων (συμπεριφορική), δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις (διαπροσωπική) και διαταραχή στην αίσθηση του εαυτού, παρανοϊκές ιδέες, αποσύνδεση (γνωσιακή).
Χαρακτηριστικά της Οριακής Διαταραχής Προσωπικότητας
- Αυτοκαταστροφική παρορμητικότητα με συμπεριφορές όπως σπάταλη χρημάτων, κατάχρηση ουσιών, μη ασφαλές σεξ, υπεράξια, επικίνδυνη οδήγηση κ.α.
- Αγωνιώδεις προσπάθειες αποφυγής μιας πραγματικής η φανταστικής εγκατάλειψης
- Διαταραγμένη και ασταθής εικόνα του εαυτού
- Έντονες και ασταθείς σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους, οι όποιες χαρακτηρίζονται από εναλλαγή μεταξύ εξιδανίκευσης (ακραία αγάπη) και υποτίμησης (ακραίο θυμό).
- Εκρήξεις θυμού ή δυσκολίες ελέγχου του θυμού
- Έντονες εναλλαγές στην διάθεση
- Χρόνιο αίσθημα κενού.
Τα άτομα, που πάσχουν από οριακή διαταραχή προσωπικότητας, συχνά αισθάνονται τεραστία συναισθηματική αστάθεια, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η αυτοεικόνα τους και να υπάρχει συνεχής εναλλαγή των συμπαθειών και αντιπαθειών στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, είναι ότι η κατάσταση οξύνεται αρκετές φόρες σε σημείο που οι ασθενείς να δυσκολεύονται να ανεχτούν τον ίδιο τους τον εαυτό.
Συχνά η οριακή διαταραχή προσωπικότητας (ΟΔΠ) εμφανίζεται και με άλλες ψυχικές διαταραχές όπως:
- Κατάθλιψη
- Αγχώδεις διαταραχές
- Διατροφικές διαταραχές
- Διαταραχή μετατραυματικου στρες
- Διπολική διαταραχή
- Διαταραχή χρήσης ουσιών
Πως μπορεί να καταλάβει κάποιος, ότι το οικείο του πρόσωπο, πάσχει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας;
- Νιώθετε ότι πρέπει πάντα να προσέχετε τι λέτε και πως το λέτε, ούτως ώστε να μην αντιδράσει με άσχημο τρόπο ο άλλος;
- Νιώθετε ότι έχει απότομες εναλλαγές συναισθημάτων, ο άνθρωπος που συναναστρέφεστε;
- Πιστεύετε ότι ο οικείος σας, σας βλέπει μόνο ως καλό η κακό άτομο;
- Νιώθετε ότι ποτέ δεν βρίσκεται το δίκιο σας;
- Νιώθετε φόβο ή ένοχες, όταν είστε μαζί του ή όταν προσπαθείτε να πείτε την γνώμη σας;
Ο συνδυασμός των ανωτέρω συμπτωμάτων αποτελεί ένδειξη, ότι μπορεί να πάσχει από Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας
Πως μπορούμε να διαχειριστούμε τον άνθρωπο, ο οποίος πάσχει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας;
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πότε είναι ασφαλές να ξεκινήσουμε συζήτηση με τον πάσχοντα. Η κατάλληλη στιγμή είναι όταν βρίσκεται σε φάση ηρεμίας και ποτέ σε φάση διέγερσης ή θυμού. Όταν λοιπόν ο πάσχων είναι σε ηρεμία:
- Τον ακούμε ενεργά και με συμπάθεια (και ας μην συμφωνούμε). Κλείνουμε εξωτερικούς παράγοντες, όπως τηλεόραση, κινητό, υπολογιστή κλπ, οι οποίοι τον εμποδίζουν να συγκεντρωθεί στη συζήτηση.
- Αφήνουμε στην άκρη τον εγωισμό μας
- Χρησιμοποιούμε λέξεις όπως «σε ακούω», «σε καταλαβαίνω», «λυπάμαι που νιώθεις έτσι»
- Η γλώσσα του σώματος μας επίσης πρέπει να συμβαδίζει. Κοιτάμε τον άλλον στα μάτια, το σώμα μας γέρνει προς εκείνον, κουνάμε το κεφάλι όταν μας ομιλεί ως ένδειξη ότι τον καταλαβαίνουμε.
- Επικεντρωνόμαστε στα συναισθήματα και όχι στις λέξεις που μας λέει
- Προσπαθούμε να κάνουμε τον άνθρωπο μας να καταλάβει ότι τον συναισθανόμαστε.
- Παραμένουμε ήρεμοι, κρατώντας σταθερή στάση σε αυτά που δηλώνουμε
- Αποσπάμε την προσοχή του όταν θυμώνει.
- Θέτουμε ξεκάθαρα και με ήρεμο τρόπο όρια, όταν αυτό είναι απαραίτητο. Θυμόμαστε ότι τα όρια δημιουργούν σταθερότητα στο χάος που νιώθει ο άλλος, βάζουν την σχέση σε μια διαδικασία αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σεβασμού και βοηθούν στην δημιουργία μιας «υγιούς σχέσης» με το κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον. Επειδή, ο πάσχων φοβάται την απόρριψη, του θυμίζουμε ότι δεν είναι τιμωρία η τήρηση των ορίων.
- Δεν υποχωρούμε σε βίαιες συμπεριφορές, διότι έτσι συμβάλουμε άθελά μας στην ανακύκλωση του προβλήματος.
Ενώ παράλληλα οφείλουμε:
- Να συλλέξουμε όσες περισσότερες πληροφορίες γίνεται για την ασθένεια
- Να κατανοήσουμε πως νιώθει αυτός ο άνθρωπος
- Να κατανοήσουμε ότι αυτό το άτομο υποφέρει και σπανίως αυτά που λέει πάνω στο θύμο του τα εννοεί
- Να καταλάβουμε ότι η συμπεριφορά του έχει κίνητρο την απελευθέρωση του από τον πόνο που βιώνει
Πως μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας όταν ένα οικείο μας πρόσωπο πάσχει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας
Πρώτα πρέπει να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τον εαυτόν μας, ούτως ώστε να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τον άλλον.
- Αποφεύγουμε την απομόνωση, επιδιώκοντας την στήριξη οικογενείας, φίλων, συναδέλφων.
- Νιώθουμε το δικαίωμα να συνεχίσουμε την ζωή μας. Δεν είναι εγωιστικό αλλά απαραίτητο να συνεχίσουμε να βγαίνουμε, να εργαζόμαστε, να κοινωνικοποιούμαστε.
- Ερχόμαστε σε επικοινωνία με θεραπευτή για να μας στηρίξει.
- Μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε το δικό μας άγχος και στρες.
Και συγχρόνως θυμόμαστε ότι:
- Δεν το προκαλέσαμε εμείς.
- Δεν μπορούμε μόνοι μας να το θεραπεύσουμε.
- Δεν πρέπει να το ελεούμε.
Τέλος, θυμόμαστε πάντα, ότι η οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι μια ιδιαίτερα οδυνηρή, περίπλοκη και δύσκολη κατάσταση για το άτομο, που την εκδηλώνει και για τους οικείους του. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της είναι συνήθως η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.
